موضوعاتی که در بخش فنی مطرح است
1- هدف
هدف از تدوین این استاندارد ، تعیین ویژ گی های فیزیکی ، شیمیایی، میکروبیولوژی، نمونه برداری روش های آزمون، بسته بندی و نشانه گذاری سبزی های مخلوط خرد شده و بسته بندی شده تازه و منجمد آماده مصرف، می باشد.
2 - دامنه کاربرد
این استاندارد ، برای انواع سبزی های مخلوط خرد شده و بسته بندی شده تازه و منجمد آماده مصرف ، کاربرد دارد.
3- مراجع الزامی
مدارک الزامی که در بخش مراجع استاندارد می خوانید حاوی مقرراتی است که در متن این استاندارد ملی ایران به آنها ارجاع داده شده است. بدین ترتیب آن مقررات جزئی از این استاندارد ملی ایران محسوب می شود . درصورتی که به مدرکی با ذکر تاریخ انتشار ارجاع داده شده باشد، اصلاحیه ها و تجدید نظرهای بعدی آن مورد نظر این استاندارد ملی ایران نیست. در مورد مدارکی که بدون ذکر تاریخ انتشار به آن ها ارجاع داده شده است. همواره آخرین تجدید نظر و اصلاحیه های بعدی آن ها مورد نظر است.
4- اصطلاحات و تعاریف
در این استاندارد، اصطلاحات و تعاریف زیر به کار می رود:
1-4
سبزیجات مخلوط خردشده و بسته بندی شده تازه آماده مصرف
فرآورده ای است شامل انواع سبزی ها، که پس از پاک کردن، شستشو، ضدعفونی، آبگیری، خردکردن و بسته بندی، آماده مصرف می باشد.
2-4
سبزیجات مخلوط خردشده و بسته بندی شده منجمد آماده مصرف
فرآورده ای است شامل انواع سبزی ها، که پس از پاک کردن، شستشو و ضدعفونی، آبگیری، خردکردن و بسته بندی و انجماد، آماده مصرف می باشد.
یادآوری: روش انجماد سریع در دامنۀ کاربرد قرار نم یگیرد.
3-4
مواد خارجی
به موادی غیر از سبزی های مورد مصرف ، مانند: حشرات مرده یا قطعات بدن آن ها، شن و خاک گفته می شود.
4-4
ضدعفونی کننده ها و یا گندزداهای شیمیایی
ماده یا ترکیب شیمیایی می باشد، که به عنوان ضدعفونی یا گندزدا مصرف می شود.
5-4
باقی مانده آفت کش و قارچ کش ها
عبارت است از ، مانده سموم به کار رفته در آفت زدایی و قارچ کشی، که پس از عملیات مبارزه با آفات زراعی، باقی مانده باشد.
6-4
آفات
عبارت است از ، هر عامل زنده ای، مانند : حشرات و کنه ها، ح لزون ها، (در هر یک از مراحل رشد) ، میباشد که طی نشوونمای گیاه یا پس از برداشت به آن حمله کرده و خسارت وارد می کند.
7-4
بیماری ها
عبارت است از ، عوامل زنده ای، مانند : قارچ ها، ویروس ها، باکتری ها و بیماری های فیزیولوژیکی (در هر یک از مراحل رشد ) ، که طی نشو و نمای گیاه یا پس از برداشت به آن حمله کرده و خسارت وارد می کند.
8-4
بدرنگی
عبارت است از ، وجود هر گونه رنگ غیر طبیعی سبزی های مورد مصرف ، مانند : زردی، قهوه ای و غیره.
5 ویژگی ها
1 -5 سبزی های مصرفی
ویژگی های سبزی های مورد استفاده در این محصولات، باید با استانداردهای ملی ایران مراجع الزامی از بند 3-13 تا بند 3-24 ، مطابقت داشته باشد.
2 -5 بو
سبزی های مخلوط خردشده و بسته بندی شده آماده مصرف تازه و منجمد ، باید دارای بوی طبیعی سبزیجات تشکیل دهنده بوده، و بدون هر گونه بوی خارجی باشد.
3 -5 مزه
سبزی های مخلوط خردشده و بسته بندی شده آماده مصرف تازه و منجمد ، باید دارای مزه طبیعی سبزیجات تشکیل دهنده، و بدون هر گونه مزه خارجی باشد.
4 -5 رنگ
سبزی های مخلوط خردشده و بسته بندی شده آماده مصرف تازه و منجمد ، باید دارای رنگ طبیعی و یکنواخت باشد.
5 -5 مواد خارجی
سبزی های مخلوط خردشده و بسته بندی شده آماده مصرف تازه یا منجمد ، باید عاری از هر گونه
ذرات خارجی باشد.
6 -5 آب مصرفی
آب مورد مصرف در شستشوی سبزی های استفاده شده در این محصول باید با استانداردهای ملی ایران مراجع الزامی مطابقت داشته باشد
7 -5 یکنواختی
سبزی های متشکله فرآورده به صورت کامل و خردشده ، باید از نظر اندازه با یکدیگر در مخلوط متناسب و هماهنگ باشد.
8 -5 باقی مانده آفت کش
میزان باقی مانده آفت کش ها در این فرآورده ، نباید بیش از حد مجاز اعلام شده از سوی مراجع قانونی و ذیصلاح کشور، باشد.
9 -5 خاکستر نا محلول در اسید
میزان خاکستر نامحلول در اسید، نباید بیش از 05/0 درصد وزنی، باشد.
10 -5 باقی مانده نیتریت و نیترات
میزان نیتریت و نیترات باقیمانده از مصرف کودهای ازته در سبزی های مخلوط خردشده و
بسته بندی شده آماده مصرف تازه و منجمد، نباید بیش از 4500 میلی گرم/کیلوگرم وزن تر، باشد.
11 -5 آلوده کننده های فلزی
حداکثر آلوده کننده های فلزی، باید مطابق با جدول 1 این استاندارد، باشد.
12- 5 مواد ضدعفونی کننده
مواد ضدعفونی کننده مورد استفاده، باید مورد تأیید مراجع قانونی و ذیصلاح کشور، باشد.
13- 5 هیدروکربونهای آروماتیکی چند حلقوی
میزان هیدروکربونهای آروماتیکی چند حلقوی در سبزی های مخلوط خردشده و بسته بندی شده تازه و منجمد، نباید بیش از 5 (ppb/TS) ، باشد.
6 ویژگی های میکروبیولوژی
ویژگی هایی میکروبیولوژیکی سبزی های مخلوط خردشده و بسته بندی شده تازه و منجمد آماده مصرف، باید مطابق جدول های 2 و 3 ، باشد.
7- شرایط بهداشتی و ایمنی تولید
شرایط ایمنی و بهداشتی واحدهای تولیدکننده سبزی های مخلوط خردشده و بسته بندی شده تازه و منجمد آماده مصرف ، باید با استانداردهای ملی ایران مراجع الزامی از بند 3- 7 تا بند 3 - 10، مطابقت داشته باشد.
8 نمونه برداری
نمونه برداری از سبزی های مخلوط خردشده و بسته بندی شده تازه و منجمد آماده مصرف، باید مطابق با استاندارد ملی ایران مرجع بند 6 – 3 انجام گیرد
9- روش های آزمون
9-1 آزمون بو
ارزیابی بو، باید مطابق بند 5-2 این استاندارد، به روش ارزیابی حسی بو، انجام گیرد.
2-9 آزمون مزه
ارزیابی مزه، باید مطابق بند 5-3 این استاندارد، به روش ارزیابی حسی مزه، انجام گیرد .
3-9 آزمون رنگ
ارزیابی رنگ، باید مطابق بند 5-4 این استاندارد، به روش ارزیابی حسی (ارزیابی چشمی)، انجام گیرد.
4-9 ذرات خارجی
تعدادی نمونه را باز کرده و محتوی آن را در یک ظرف مسطح خالی و پخش کنید. آن گاه وجود هرگونه مواد خارجی را بررسی کنید.
5-9 آزمون حشرات
آزمون حشرات مطابق بند 11-12 استاندارد ملی ایران شماره 116 ، میوه ها و سبزی ها- کنسرو - خیارشور، می باشد.
6-9 آزمون شن و خاک
آزمون شن و خاک ، را مطابق بند 11-13 استاندارد ملی ایران شماره 116 ، میوه ها و سبزی ها - کنسرو - خیارشور، می باشد.
7-9 آزمون خاکستر نامحلول در اسید
آزمون خاکستر نامحلول در اسید، مطابق با استاندارد ملی ایران مرجع الزامی بند 3-35 میباشد.
8-9 آزمون باقیمانده آفت کش
روش تعیین مانده آفت کش ها تا تدوین استاندارد مربوط از سوی مراجع قانونی و ذیصلاح ، کشور ، باید مطابق با استانداردهای ملی ایران مراجع بندهای 3-11 و 3-6انجام گیرد.
9-9 آزمون باقی مانده نیتریت و نیترات ها
اندازه گیری میزان نیتریت و نیترات باقی مانده در سبزی های مخلوط خردشده و بسته بندی شده تازه و منجمد آماده مصرف، باید مطابق با استاندارد ملی ایران مرجع الزامی بند 3-34 ، انجام گیرد.
10-9 آزمون کربوهیدرات های آروماتیک چند حلقوی (PAH)
روش کروماتوگرافی با لایۀ نازک:
1-10-9 وسایل لازم:
- اتو.
- سانتریفوژ.
- روتاری.
- اسپکتوفتومتر.
- سوکسله.
2-10-9 مواد لازم:
- بنزول.
- اتر.
- متانول.
3-10-9 روش آزمون
نمونه ها را در دمای 110 درجه سانتی گراد در تاریکی، خشک نموده و به مدت زمان 10 ساعت با بنزول تازه تقطیر شده در دستگاه سوکسله، عصاره گیری کنید . حلال بنزول را با استفاده از دستگاه روتاری، جدا کرده و عصاره به دست آمده را دوباره در 100 میلی لیتر بنزول تازه، حل کرده و مجدداً با روتاری تحت خلاء، تبخیر کنید. مواد حاصله را در دو میلی لیتر بنزول، حل کنید.
سپس 0/1 میلی لیتر ازمحلول بنزول حاصل را بر روی صفحات استیل سلولز ، قرار دهید و صفحات را در مخزن حاوی حلال به صورت عمودی به مدت زمان 1/5 ساعت، قرار دهید . این زمان برای جداسازی دقیق PAH کافی خواهد بود . سپس صفحات را در حرارت اتاق، خشک کرده و لکه های فلورسنتی PAH را در زیر لامپ U.V علامت گذاری کنید .
هر لکه حاصله به همراه مقادیری از اطراف آن را با کاردک تمیزی از روی صفحه تراشیده و در لوله های سانتریفیوژ درپوش دار 10 میلی لیتری ریخته و 5 میلی لیتر بنزول به آن افزوده و سانتریفیوژ کنید. مقادیر بنزوپیرن، بنزوفلورانتن و فلورانتن را در دستگاه اسپکتوفتومتر به ترتیب در طول موج های 412، 450 ، 470 نانومتر، اندازه گیری کنید
11-9 روش بررسی تخم انگل
1-11-9 وسایل لازم :
- میکروسکوپ
- سانتریفیوژ
- بشر
- کاغذ صافی با قطر منافذ 1 میکرومتر
- پارچه تنزیب
- لام و لامل
2-11-9 مواد لازم :
- آب مقطر
- لوگل
- سولفات روی
- کلرور سدیم
- فرمالدئید
3-11-9 طرز تهیه محلول های مورد نیاز :
- محلول اشباع کلرور سدیم: 230 میلی لیتر آب گرم+ 90 گرم کلرور سدیم
- محلول لوگل 5 درصد : 7.5 گرم یدور پتاسیم را با آب 18 میلی لیتر آب مقطر مخلوط کرده، سپس 5 گرم ید را در آن، حل کنید و حجم را با آب مقطر به 100 میلی لیتر برسانید.
- لوگل رقیق شده : به نسبت 1 به 5 با محلول سولفات روی با وزن مخصوص 1.2 گرم ، رقیق می شود.
4-11-9 روش آزمون
50 گرم نمونه را در 50 میلی لیتر محلول اشباع سدیم کلراید ریخته و حداقل 45 دقیقه اجازه دهید مخلوط حاصل ثابت در یک جا بماند . سپس آن را از پارچه تنظیف یک بار مصرف که روی یک بشر خالی قرار داده اید عبور داده و صاف کنید . در انتهای صاف کردن، برای جداسازی بیشتر 200 میلی لیتر آب مقطر استریل ریخته و صبر کنید تا کل محلول در بشر زیر تنظیف جمع شود . کل محتویات بشر را از صافی با قطر منافذ یک میکرومتر عبور داده، صافی را در یک لیتر آب دوبار تقطیر غوطه ور نموده و مدت 10 دقیقه تکان دهید . محلول فوق را در لوله های سانتریفوژ تقسیم کرده و به مدت 5 دقیقه با دور 600g سانتریفوژ کنید، مایع رویی را دور ریخته و به یک میلی لیتر رسوب حاصل، یک میلی لیتر فرمالدئید 2 درصد افزوده و مخلوط کنید. 2 تا 3 قطره محلول یددار لوگل (به نسبت 1 به 5 با محلول سولفات روی با وزن مخصوص 1.2 گرم رقیق شود ) به رسوب به دست آمده بیفزایید ، کاملاً مخلوط کنید. یک میلی لیتر از رسوب را روی لام مخصوص قرار دهید، لامل را روی آن قرار داده و توسط
میکروسکوپ تمام سطح لام را از نظر وجود کیست تک یاخته ها و یا تخم انگلها بررسی کنید. نتیجه را به صورت وجود یا عدم وجود کیست تک یاخته ها و یا تخم انگل در حجم مشخصی از نمونه گزارش کنید. سپس 5 میلی لیتر سولفات روی به یک میلی لیتر باقیمانده رسوب افزوده و به گونه ای که از لوله سرازیر نشود و محتویات آن را پس از مخلوط نمودن، در دور 650g به مدت 3 دقیقه سانتریفوژ کنید.
یک لامل را بر روی سطح لوله به گونه ای که با مایع داخل لوله در تماس مستقیم باشد 2 تا 3 دقیقه روی لوله قرار دهید. سپس با دقت و به آرامی آن را برداشته روی یک لام بگذارید. توسط میکروسکوپ تمام سطح لام را از نظر وجود کیست تک یاخته ها و یا تخم انگل بررسی کنید . نتیجه را بصورت وجود یا عدم وجود کیست تک یاخته ها و یا تخم انگل در وزن مشخصی از نمونه گزارش کنید.
10 بسته بندی
سبزی های مخلوط خردشده و بسته بندی شده تازه و منجمد آماده مصرف، باید در ظرف نو، خشک، تمیز، بی رنگ و یک بار مصرف و غیر قابل نفوذ که از جنس مناسب در تماس با مواد غذایی برای مصرف تهیه شده و مورد تأیید مراجع قانونی، ذیصلاح کشور باشد، استفاده شود.
11 نشانه گذاری
روی هر بسته سبزی های مخلوط خردشده و بسته بندی شده تازه و منجمد آماده مصرف ، باید آگاهی های زیر به طور خوانا، برای مصارف داخلی به زبان فارسی و برای صادرات به زبان انگلیسی و یا به زبان کشور خریدار با مرکب غیر سمی، چاپ و یا برچسب شود:
1-11 نام و نوع فرآورده
2-11 نام و نشانی تولیدکننده
3-11 تاریخ تولید فرآورده ( به روز، ماه و سال ) .
4-11 تاریخ انقضاء قابلیت مصرف فرآورده (به روز، ماه و سال) .
5-11 وزن خالص محتوی.
6-11 شماره سری ساخت.
7-11 نام سبزیهای متشکله.
8-11 شماره پروانه ساخت از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی.
9-11 عبارت (ساخت ایران).
10-11 شرایط نگه داری (از نظر دما-نور).
1-10-11 در دمای یخچال نگهداری شود (سبزی های مخلوط خردشده و بسته بندی شده تازه آماده مصرف)
2-10-11 در دمای انجماد نگهداری شود (سبزی های مخلوط خردشده و بسته بندی شده منجمدآماده صرف)
استفاده از مراجع زیر برای این استاندارد الزامی است:
1-3 استاندارد ملی ایران شماره 4976 ، آئین کار بسته بندی اولیه میوه ها و سبزی ها.
2-3 استاندارد ملی ایران شماره 7687 ، میوه و سبزی تازه- کاهش عوامل خطرزای میکروبی – آئین کار.
3-3 استاندارد ملی ایران شماره 1011 ، ویژگی های میکروبیولوژی آب.
4-3 استاندارد ملی ایران شماره 1053 ، آب آشامیدنی- ویژگی ها.
5-3 استاندارد ملی ایران به شماره 1836 ، مواد غذایی- آئین کار اصول بهداشتی واحدهای تولیدی.
6-3 استاندارد ملی ایران شماره 622 ، روش نمونه برداری میوه ها وسبزی های تازه.
7-3 استاندارد ملی ایران شماره 3766 ، آئین کار بهداشتی ماشین آلات.
8-3 استاندارد ملی ایران شماره 4197 ، آئین کار ایمنی ماشین آلات ( بخش 1)
10-3 استانداردهای ملی ایران شماره 4775 ، واژه نامه ایمنی مربوط به بخش های 1و 2
11-3 استاندارد ملی ایران شماره 2664 ، روش های آزمون تعیین باقی مانده سموم آفت کش کلره و فسفره در مواد غذایی و محصولات کشاورزی.
12-3 استاندارد ملی ایران شماره 2842 ، ضدعفونی کننده ها و گندزداهای شیمیایی – ارزیابی فعالیت باکتری کشی- روش های آزمون.
13-3 استاندارد ملی ایران شماره 387 ، برگ تازه اسفناج.
14-3 استاندارد ملی ایران شماره 438 ، جعفری.
15-3 استاندارد ملی ایران شماره 7932 ، پیازچه- ویژگی ها و روش های آزمون.
16-3 استاندارد ملی ایران شماره 2458 ، ویژگی های ریحان تازه.
17-3 استاندارد ملی ایران شماره 410 ، شبت «شود»
18-3 استاندارد ملی ایران شماره 3741 ، ویژگیهای نعناع تازه.
19-3 استاندارد ملی ایران شماره 6601 ، تره تازه- ویژگی ها و روش های آزمون.
20-3 استاندارد ملی ایران شماره 801 ، چغندر قند و روش آزمون.
21-3 استاندارد ملی ایران شماره 3227 ، ویژگی های شنبلیله درسته و سائیده (گرد).
22-3 استاندارد ملی ایران شماره 169 ، کرفس.
23-3 استاندارد ملی ایران شماره 2459 ، ویژگی های ترخان.
24-3 استاندارد ملی ایران شماره 3358 ، ویژگی های مرزه تابستانی.
25-3 استاندارد ملی ایران شماره 1196 ، اندازه گیری رطوبت در ادویه و چاشنی.
26-3 استاندارد ملی ا یران شماره 1253 ، اندازه گیری خاکستر غیرمحلول در اسید برای ادویه و چاشنی.
27-3 استاندارد ملی ایران شماره 3039 ، آئین کار فرآیند انجماد مواد غذایی و عرضه آن.
28-3 استاندارد ملی ایران شماره 3037 ، آئین کار جابجایی مواد غذایی سریعاً منجمدشده در طی حمل و نقل.
29-3 استاندارد ملی ایران شماره 3909 ، اندازه گیری سرب در میوه و سبزی و فرآورده های آن به شیوه طیف سنجی جذب اتمی بدون شعله.
30-3 استاندارد ملی ایران شماره 6123 ، میوه و سبزی و فرآورده های آن ها- روش اندازه جیوه به شیوه جذب اتمی بدون شعله.
31-3 استاندارد ملی ایران شماره 4901 ، روش اندازه گیری قلع در فرآورده های میوه و سبزی.
32-3 استاندارد ملی ایران شماره 4900 ، روش اندازه گیری مس به روش فتومتری در فرآورده های میوه و سبزی.
33-3 استاندارد ملی ایران شماره 4492 ، روش اندازه گیری آرسنیک با شیوه بیناب سنجی.
34-3 است اندارد ملی ایران شماره 7132 ، میوه ها و سبزی ها- پیاز خوراکی - اندازه گیری نیترات و نیتریت- روش اسپکتروفتومتری.
35-3 استاندارد ملی ایران شماره 1005 ، فرآورده های میوه و سبزی - تعیین خاکستر غیرمحلول در هیدروکلرید اسید- روش آزمون.
3-36 استاندارد ملی ایران شماره 2-6349 ، تعیین مرز بیشینه باقی مانده آفت کش ها در سبزیها.
برای مشاهده مرجع کامل با عنوان « سبزیهای تازه خرد شده و منجمد بسته بندی شده آماده مصرف - ویژگیها و روشهای آزمون » می توانید از آدرس http://www.isiri.org/portal/files/std/10080.PDF دانلود نمایید.
یکی از اساسی ترین اهداف تصفیه آب گند زدائی یا ضد عفونی نمودن آب جهت مناسب نمودن برای شرب می باشد. تاکنون برای گند زد ائی آب روشهای مختلفی ارائه گردیده است که مهمترین آنها کلرزنی ، ازن زنی و استفاده از دی اکسید کلر ، برم ، ید و نیز اشعه UV می باشد.
عمومی ترین روش گند زدائی در جهان کلر زنی می باشد که از دلایل عمده استفاده از آن می توان موثر بودن در غلظت پائین ، ارزان ودر دسترس بودن ونیز داشتن باقیمانده در آب پس از عمل گند زدائی را نام برد. با توجه به تشکیل ترکیبات آلی کلرینه و سایر ترکیبات تری هالومتان در اثر گند زدایی با کلر که عوارض نامطلوبی را برای مصرف کنندگان به همراه دارد استفاده از گند زدا های جدید روز به روز ابعاد وسیع تری می یابد.
ازن از جمله ترکیباتی است که با توجه به خواص ویژه خود ، نزدیک به یک قرن است که بعنوان گند زدا در آب آشامیدنی توسط کشورهای اروپایی مورد استفاده قرار گرفته است . اولین کار برد ازن در سال ۱۸۹۳ در کشور هلند و برای تصفیه خانه ای که از آب رودخانه راین تغذیه می نمود صورت پذیرفت . امروزه بیش از یک هزار تصفیه خانه آب از ازن بعنوان بخشی از تصفیه شیمیائی استفاده می کنند که اغلب آنها در کشورهای غربی بویژه فرانسه ، سوئیس و کانادا قرا دارند . بزرگترین تاسیسات گند زدائی با ازن در مناطق پاریس و مونترال بکار گرفته شده است .
● خواص فیزیکی و شیمیائی ازن
ازن یکی از اشکال آلوتروپی اکسیژن بوده وگازی آبی رنگ با بوی تند وناپایدار می باشد . این ترکیب یک اکسید کننده قوی بوده و بسیار قوی تر از اسید هیپوکلرو ( ماده موثر گند زدایی کلر در آب ) می باشد. حلالیت ازن در آب ۱۲ مرتبه کمتر از حلالیت کلر بوده و محلول آبی آن نیز ناپایدار می باشد.
با توجه به ناپایداری گاز ازن ، باید در محل مصرف و نیز زمان مصرف تولید شود و نمی توان آنرا مثل کلر ذخیره نمود. با توجه به حوادث زیادی که در خصوص ترکیدن سیستم های ذخیره و نگهداری کلر بوقوع پیوسته است این محدودیت لزوماً جزء معایب استفاده از گاز ازن محسوب نمی شود. لکن عدم امکان ذخیره آن در مواردی موجب توقف یا اشکال در امر استفاده از سیستم گند زدا می گردد.
خصوصیات بیوشیمیائی ازن
نقش ازن در تصفیه آب و پساب بعنوان یک عامل اکسید کننده و یک ترکیب میکروب کش حائز اهمیت بوده و در محیط آبی خصوصیات مشابهی با کلر دارد . از اینرو این دو ماده بعنوان رقیب یکدیگر و در مواردی مکمل یکدیگر مطرح می باشند. ازن دارای دو خاصیت بسیار مهم در ارتباط با محیط اطراف خود می باشد:
۱) قدرت گند زدائی بالا
خصوصیات میکروب کشی ازن بیانگر پتانسیل بالای اکسید اسیون آن می باشد. تحقیقات نشان می دهد که گند زدائی توسط ازن حاصل اثر مستقیم آن برباکتریها وتجزیه دیواره سلولی باکتریها می باشد . که از این نظر با مکانیسم عمل کلر در فرایند گند زدائی متفاوت است. با توجه به قدرت بالای گند زدائی ازن در مقایسه با کلر وسایر گندزداها ، زمان کمتری جهت تکمیل فرایند گند زدائی نیاز می باشد. بررسی ها همچنین بیانگر توانائی بیشتر ازن در از بین بردن ویروسها در مقایسه با کلر می باشد.
2) ازن به عنوان یک اکسید کننده قوی
ازن مصارف زیادی در تصفیه آب آشامیدنی از قبیل کنترل طعم و بو کنترل رنگ و حذف آهن ومنگنز علاوه بر گند زدائی دارد . قدرت این اکسید کننده در شفاف سازی منابع آب با کیفیت پائین مانند آبهای بازیافتی مهم می باشد. ازن مواد معدنی را بطور کامل اکسید نموده و موجب ته نشینی و حذف آنها می گردد. اهمیت عمده ازن در قابلیت شکستن ترکیبات آلی همراه با آهن ومنگنز می باشد.
ازن در برطرف نمودن ترکیبات آلی مولد رنگ ، قوی وموثر نشان می دهد بطوریکه بعنوان یک عامل جلا دهنده خوب برای فاضلاب و حذف کننده رنگ در آب شرب کاربردهای فراوانی یا فته است . ازن همچنین قادر است ترکیبات فنولیک و دیگر ترکیبات مولد طعم را در آب شرب از بین ببرد. تحقیقات نشان داده است که ازن می تواند آفت کشهای مالاتیون و پاراتیون را که ترکیباتی سرطان زا و خطرناک هستند به اسید فسفریک ( بی خطر) تبدیل نماید.
اخیراً در خصوص استفاده از ازن به منظور کنترل و حذف کدورت و مواد آلی در مقررات E PAرهنمود هایی ارائه گردیده است .
● کنترل کدورت
در یک تصفیه خانه متعارف که از آب سطحی بعنوان ورودی استفاده می نماید اولین مرحله تصفیه حذف کدورت می باشد که براساس کیفیت آب خام ورودی باید تعیین نمود که مقدار پیش ازن زنی با مقادیر کم مناسب است یا خیر؟ برای آبهای با کدورت زیاد مصرف مقدار کمی ازن باعث کاهش کدورت می شود در حالیکه مصرف مقدار زیاد ازن باعث افزایش کدورت می گردد.
اگر پیش ازن زنی در مقادیر کم صورت پذیرد نیاز به دو مرحله ازن زنی در سیستم متداول تصفیه آب می باشد درازن زنی با مقادیر کم همواره اولین مرحله مربوط به کنترل کدورت وحذف آهن ومنگنز می باشد. در مرحله دوم ازن زنی ، مواد آلی مولد طعم و بو و رنگ وDOC با استفاده از مقادیر بیشتر ازن و تماس زیاد اکسید می شوند.
اگر پیش ازن زنی برای آبهای با کدورت کم در نظر گرفته شود اغلب مقادیر کم ازن کفایت می نماید ودر نتیجه تمام مراحل اکسید اسیون به منظور انجام گند زدائی اولیه در یک نقطه صورت می پذیرد. در این گونه موارد معمولاً از فیلتراسیون مستقیم جهت عملیات صاف سازی استفاده می شود وازن از طریق ناپایدارکردن ذرات معلق وخنثی سازی بار ذرات کلوئیدی موجبات حذف کدورت را فراهم می نماید. این امر موجب انجام مناسب تر فرایند انعقاد وصرفه جوئی در مصرف مواد شیمیائی مورد نیاز می گردد به گونه ای که صرفه جویی حاصل از مصرف مواد با افزایش هزینه های مربوط به نصب سیستم ازن زنی مطابقت می نماید.
● محصولات جانبی حاصل از گند زدائی با ازن
در غیاب یون برمید در آب ، محصولات جانبی حاصل از ازن زنی شامل اسید هایی با وزن ملکولی کم وغیرها لوژن دار ، آلدهید ها، کتون ها و الکل ها می باشند که این ترکیبات اغلب توسط میکرو ارگانیسم های موجود در آب قابل تجزیه بیولوژیکی می باشند ومعمولاً برای مصرف کنندگان بی خطر هستند . بطور معمول در آبهای سطحی مقدار کمی یون برمید یافت می شود که در اثر ازن زنی به یون برمات )- ۳BrO ) ومحصولات جانبی دیگر تبدیل می شود . این محصول همانند محصولات حاصل از کلر زنی خطراتی جدی برای سلامتی ایجاد می نماید.
پیش ازن زنی باعث تغییر شکل مواد آلی موجود در آب خام می گردد ازن ، مواد آلی دارای زنجیره طولانی و با تعداد ملکول زیاد را به مواد غیر قابل تجزیه بیولوژیکی ونیز برخی ترکیبات کوچکتر قابل تجزیه تبدیل می نماید. این امر بطور همزمان موجب افزایش اکسیژن محلول آب می گردد وشرایط برای رشد باکتریها ی هوازی مهیا می شود. در صورت استفاده از فیلترهای کربن فعال گرانولی (GAC ) در بخش فیلتر اسیون ، مواد آلی بر روی منافذ وسطح کربن فعال گرانولی جذب می شوند ولذا فیلتر بعنوان منبع تغذیه ورشد باکتریها ایفای نقش می نماید . در این صورت آبی که از چنین فیلتر هایی عبور می نماید مواد آلی را در سطح فیلتر باقی گذاشته واز رشد باکتریها درآب پس از فیلتر جلوگیری بعمل می آورد.
● تجربیات تعدادی از کشورها در استفاده از ازن
۱) کشورآمریکا
در سال ۱۹۴۰ نخستین واحد ازن زنی به منظور از بین بردن طعم وبوی حاصل از مواد فنلی در آمریکا تاسیس گردید . البته همواره از کلر زنی نیز بصورت توامان استفاده می گردید تا در سیستم توزیع مقدار باقیمانده پایدار از گندزداها وجود داشته باشد.
تحقیقات نشان داده که استفاده ازازن قبل ازکلر زنی باعث کاهش تولید تری هالومتانها در حد کمتر از ۱ میکروگرم در لیتر می باشد. با توجه به بالاتر بودن کیفیت آب منابع در دسترس در آمریکا نسبت به منابع آبی اغلب کشورهای غربی ، استفاده از ازن در ایالات متحده کمتر مورد توجه قرار گرفته است لکن با افزایش آلودگی آبهای سطحی و زیر زمینی در دهه ۹۰ قوانین جدیدی در راستای بهبود کیفیت آب وضع شده که از جمله آنها رویکرد بیشتر به استفاده از ازن در جهت افزایش کیفیت وقابلیت اعتماد به آب شرب مصرفی می باشد . از این رو تعداد تصفیه خانه های دارای تاسیسات ازن زنی دراین کشور بین سالهای ۹۰تا ۹۴ از ۲۰ به ۶۰ عدد افزایش یافته است.
۲) کشورکانادا
اولین تاسیسات ازن زنی در کانادا در سال ۱۹۵۶ نصب و راه اندازی شد. در این کشور از ازن بعنوان گندازدا و نیز حذف کننده طعم وبو وکنترل کدورت استفاده گردیده است هرچند جهت حفظ مقادیر باقیمانده گندزدا در شبکه سیستم کلر زنی نیز بصورت همزمان بکار گرفته شده است . عمده کاربرد ازن در کانادا در حذف مشکلات طعم و بوهای فصلی جهت کمک به امر گند زدایی بوده است.
۳) کشورفرانسه
در سال ۱۹۹۲ حدود۷۰۰ تصفیه خانه در فرانسه با استفاده از سیستم ازن زنی مشغول بکار بوده اند که آب تمامی این تصفیه خانه ها از آبهای سطحی تامین می شده است . هدف اصلی برای استفاده از ازن کنترل طعم بو ، تخریب فنل ، حذف مواد آلی وغیر فعال سازی ویروسها واز بین بردن باکتریها می باشد . در تعدادی از تصفیه خانه ها از ازن برای حذف رنگ و آهن و منگنز استفاده می شود و در اکثر تصفیه خانه ها گزارش شده که ازن باعث افزایش راندمان حذف کدورت گردیده است.
۴) کشورسوئیس
در سوئیس ۱۵۰تصفیه خانه بزرگ وکوچک از ازن زنی برای از بین بردن باکتریها و ویروسها ، حذف طعم وبو ومواد آلی استفاده می نمایند.
۵) کشوراسترالیا
در استرالیا نیز تعداد ۴۲ تصفیه خانه با سیستم ازن زنی فعالیت دارند که تعدادی بعنوان گند زدای مکمل کلر وتعدادی نیز بعنوان حذف کننده رنگ ومواد آلی بکار گرفته شده اند.
● هزینه ها
هزینه های مربوط به خرید ونصب تاسیسات ازن زنی با توجه به میزان ازن مورد نیاز ودبی تصفیه خانه متفاوت است ولی بطور متوسط هزینه ای بالغ بر ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار دلار برای آن پیش بینی می گردد.
انرژی متوسط مورد نیاز جهت تولید هر کیلو گرم ازن ، ۱۵تا۲۰ کیلو وات ساعت خواهد بود . این در حالیست که برای انجام مناسب گند زدائی با ازن ، دوز تعیین شده mg/lit 5/1-1 می باشد. تاسیسات تولید ازن حدود ۶۸ در صد از الکتریسته مورد نیاز فیلتر اسیون تصفیه خانه را مصرف می نماید. تخمین زده می شود که در صورت تزریق mg/lit ۱ ازن ، به ازای هر یک هزار متر مکعب آب تصفیه شده یک دلار صرف گردد.
● مزایا ومعایب استفاده از پیش ازن زنی در مقایسه با کلر :
۱) مزایا
۱-۱) کاهش مقادیر رنگ ،طعم وبو به میزان قابل توجه
۱-۲) افزایش راندامان فیلتر اسیون ( حدود ۵۰ در صد)
۱-۳) افزایش راندمان گند زدائی
۱-۴) کاهش زمان مورد نیاز برای تشکیل فلوک ولخته سازی
۱-۵) کاهش مواد شیمیائی مورد نیاز برای فرایند انعقاد
۱-۶) کاهش ترکیبات تری هالومتان به میزان قابل توجه ونیز دیگر ترکیبات آلی کلر دار
۱-۷) کاهش لجن حاصل از بک واش فیلتر
۲) معایب
۲-۱) هزینه نصب وراه اندازی بالا
۲-۲) ناپایداری وعدم ایجاد باقیمانده در آب
۲-۳) ایجاد ترکیبات جانبی مضر (این ترکیبات نسبت به ترکیبات جانبی کلر از حجم وعوارض کمتری برخوردار است)
۲-۴) عدم امکان ذخیره سازی جهت موارد اضطراری
● نتیجه گیری
به سختی می توان تمام کاربردهای ازن درآب آشامیدنی را در این مبحث کوتاه ارائه نمود . مهمترین موضوعی که لازم است بخاطر داشته باشیم اینست که با بکار گیری ازن در تصفیه آب آشامیدنی می توان بسیاری از مشکلاتی که توسط دیگر گند زداها واکسید کننده ها قابل رفع نیستند را برطرف نمود که از جمله می توان از اکسید اسیون آلاینده های میکرو ، تثبیت بیولوژیکی آب وضد عفونی نام برد.
درست مثل هر اکسید کننده دیگر ، با بکار گیری ازن در تصفیه آب نیز فراورده های جانبی حاصل می شود که برخی از آنها از نقطه نظر بهداشتی قابل توجه هستند. افزایش دانش و تجربیات محققین در ۲۵ سال گذشته در خصوص کاربرد ازن منجر به کاهش مخاطرات و نگرانیها مربوط به استفاده از آن به کمترین حد ممکن گردیده است.
منبع : سایت خبری آفتاب
وقتی صحبت از سلامتی به میان می آید، غذای سالم اهمیت پیدا می کند، از تنقلات و میان وعده های سالم و مقوی حرف می زنیم، همه یاد میوه ها و سبزیجات مختلف و رنگارنگی می افتند که تقریباً توی همه خانه ها هم پیدا می شود، بخصوص سر سفره ایرانی ها، همراه صبحانه، نهار و شام. به عنوان نمونه می توان سبزی خوردن و سالاد را نام برد که جزو جدایی ناپذیر سفره ایرانی است. در فصل زمستان هم انواع شور و ترشی که بالاخره آنها هم از سبزیجات مختلف درست شده اند.
با این که بارها از فوائد بی شمار میوه ها و سبزی ها گفته شده، ولی باز هم می توانیم از آنها بگوییم، از روش نگهداری و شیوه مصرفشان.
سبزی ها به صورت خام، پخته یا سرخ شده مصرف می شوند. البته بهتر است بدانیم اگر بتوانیم سبزیجات را بیشتر به صورت خام مصرف کنیم، از ویتامین ها و مواد غذایی موجود در آنها نیز بیشتر بهره می بریم.
سبزیجات خام
خیلی از سبزیجات را می توانیم به صورت خام مصرف کنیم که البته بهترین روش هم هست. سبزیجاتی مثل کاهو، انواع کلم ، هویج، گوجه فرنگی و… را می توان به راحتی به صورت خام استفاده کرد، البته در صورتی که مشکلی در هضم غذا نداشته باشید.
همچنین خوب است بدانیم استفاده از سبزیجات خام به صورت روزانه می تواند بسیاری از ویتامین های مورد نیاز بدن را فراهم کرده و در ضمن فیبر لازم را هم تامین کند.
سبزیجات پخته
بعضی از سبزیجات مثل سیب زمینی یا چغندر را نمی شود به طور خام مصرف کرد. بنابراین مشخص است که باید این سبزیجات را همراه آب پخته و بعد مصرف کنیم. بهترین روش برای پخت این گونه سبزیجات این است که اول بگذاریم آب جوش بیاید. سپس سبزیجات مورد نظر را در ظرف بریزیم تا پخته شوند. البته بهتر است برای پخت سبزی ها از ظروف لعابی استفاده شود. همچنین لازم است دقت داشته باشید، سبزیجات را باید با حداقل میزان آب بپزیم تا بعد از پخته شدن مقدار زیادی آب همراهش نباشد. درضمن به یاد داشته باشید که حتماً باید از آن آبی که همراه سبزی پخته شده نیز استفاده کنیم. برای حفظ رنگ اصلی سبزی و خوشرنگ ماندن آن، بهتر است هنگام پختن در ظرف را بگذاریم.
اسفناج یکی از سبزیجات مفید و پرخاصیت است، اما برای مصرف این سبزی دقت داشته باشید آن را قبل از پختن خرد نکنید. بگذارید اسفناج کمی بپزد و بعد از پخته شدن آن را بکوبید. با این کار ویتامین بیشتری را در خود حفظ می کند.
بعضی از سبزیجات مثل گل کلم و نخودفرنگی بهتر است با نمک پخته شود تا مزه بهتری بگیرد. بعضی از سبزی ها مثل هویج هم باید با کمی شکر جوشانده شود. پس همه سبزی ها مثل هم نیستند و طرز تهیه و مصرف آنها یکی نیست.
البته بیشتر سبزی ها را می شود هم خام مصرف کرد و هم پخته، ولی این نکته را هم به یاد داشته باشید که برای پختن سبزی بهتر است آنها را بخارپز کنیم؛ به این صورت ویتامین بیشتری در سبزی باقی می ماند.
سبزیجات خشک
خشک کردن سبزیجات از فریز کردن آنها بهتر است، زیرا سبزی خشک ویتامین بیشتری را در خود نگه می دارد و زمان بیشتری هم می توانیم آنها را نگهداری کنیم. برای خشک کردن سبزیجات باید آنها را پاک کرده و تمیز بشوئیم. پس از شستشو نیز باید صبر کنیم تا آب آن کامل گرفته شده و خشک شود. بعد آنها را در مکانی که سایه است خشک می کنیم.
البته خیلی از خانم های خانه دار سبزی را در آفتاب خشک می کنند، در حالی که این کار باعث زرد شدن سبزی می شود. بنابراین بهتر است سبزیجات را در سایه خشک کنیم. البته در دورانی نه چندان دور، برخی از مواد غذایی را که در فصلی خاص یافت نمی شد نیز خشک می کردند. مثلا روزگاری در فصل زمستان بادمجان نبوده است به همین دلیل مردم در تابستان بادمجان ها را به نخ کشیده و در اتاق یا انباری می بستند تا خشک شود و برای زمستان آماده باشد، اما امروز شرایط فرق کرده، حالا حتی در سردترین روزهای سال هم بادمجان وجود دارد.
سبزیجات یخ زده
فریز کردن هم نوعی دیگر از نگهداری مواد غذایی است که امروز هم طرفداران زیادی پیدا کرده است. سبزیجات را می توان بطور متوسط ۸ تا ۱۲ ماه در فریزر نگهداری کرد. البته بهتر است برای فریزری کردن از قبل سبزیجات را سرخ نکرده و به صورت خام در فریزر بگذاریم. سپس هر زمانی که نیاز داشتیم می توانیم آنها را از فریزر درآورده و استفاده کنیم. به عنوان نمونه سبزیجاتی مانند نخودفرنگی، کرفس و لوبیا را می شود خام در فریزر نگه داری کرد.
بهتر است بعضی از سبزیجات مثل لوبیا، هویج یا باقلا را اول به مدت چند دقیقه در آب جوش بگذاریم و بلافاصله آنها را در آب سرد بریزیم. بعد از سرد شدن آنها را در کیسه های نایلونی گذاشته و در فریزر جا دهیم. کیسه های فریزر باید بسیار محکم و مقاوم باشد تا رطوبت سبزی از بین نرود.
همچنین نباید سبزی را پس از این که از فریزر بیرون آوردیم، دوباره داخل فریزر بگذاریم. چون در اثر آب شدن سبزی ارزش غذایی آن نیز کاهش می یابد. بنابراین مهم است سبزی ها را طوری بسته بندی کنیم که برای مصرف یک وعده مناسب باشد.
در نهایت باز هم تاکید می کنیم که سبزی ها چه خام باشند و چه پخته برای بدن ما مفید هستند و حتماً باید در برنامه غذایی ما جای بگیرند.
(فروش اینترنتی محصولات شرکت سبززرین تهران (دکتربیژن
:ازطریق شرکت های
دیجی کالا
بروزرسان
اکالا